جیره‌­هایی که درتغذیه طیور مورد استفاده قرار می­‌گیرند به سه فرم آردی، کرامبل و پلت هستند.

 جیره آردی، فرمی از خوراک است که درآن مواد غذایی پس از مخلوط شدن، آسیاب می‌­شوند و به فرم پودر یا آرد در می‌‌آیند که در واقع به دو صورت آردی گرم و آردی سرد، فرآوری می‌‌‌­شوند.

 جیره کرامبل به همان جیره پلت با اندازه کوچک تر گفته می­‌شود که بعد از دوره استارتر به جوجه‌های گوشتی خورانده می‌­شود.

سومین نوع فرآوری خوراک که به نام فرآوری پلت معروف است، کاربرد وسیعی در صنعت مرغداری دارد و امروزه به میزان زیادی در جیره ­ها از آن استفاده می­‌شود.

در این شیوۀ تولید خوراک، مواد تشکیل دهنده خوراک کامل ابتدا از یک محفظه لوله ­ای شکل عبور می­‌کند.

 این محفظه دارای یک محور است که تعدادی تیغه پارویی شکل روی آن نصب شده، که حرکت این محور باعث عبور مواد از این محفظه می‌­شود.

فاکتورهای مؤثر بر کیفیت پلت

براساس مطالعاتی که توسط ریمر در سال ۱۹۹۲ انجام شده است، کیفیت پلت به فاکتورهای متفاوتی بستگی دارد مانند: فرمول جیره، اندازه ذرات، شرایط پلت، ویژگی‌­های قالب پلت، خنک سازی و خشک کردن.

مکانیسم اثرات پلت بر عملکرد

اثرات مفید پلت کردن جیره بر عملکرد طیور توسط محققان زیادی گزارش شده است مانند: بهبود وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی.

 درنتیجه، پلت کردن جیره نمونه‌­ای از تأثیر یک فاکتور غیرتغذیه­‌ای در افزایش ارزش انرژی زایی مؤثر جیره است.

 این مسئله ممکن است به افزایش ارزش غذایی جیره و یا کاهش احتیاجات پرنده و یا به هردو نسبت داده شود.

 در صورت استفاده از جیره پلت، پرنده زمان کم‌تری را صرف غذا خوردن خواهد کرد، بنابراین با کاهش فعالیت پرنده، میزان احتیاجات نگهداری آن نیز کاهش خواهد یافت، بنابراین بخشی از بهبود وزن بدن با کاربرد جیره پلت، به علت مصرف کم تر انرژی در هنگام تغذیه است.

 به عبارت دیگر استفاده از جیره پلت، انرژی صرف شده پرنده برای غذا خوردن را کاهش می­‌دهد و قابلیت دسترسی حیاتی مواد مغذی و انرژی را نیز افزایش می‌دهد.

فواید دان پلت

بهبود رشد و کاهش ضریب تبدیل و سلب حق انتخاب در اجزای خوراک از پرنده:

 در این فرم چون خوراک به صورت همگن و یکنواخت است امکان انتخاب در خوراک از پرنده سلب و تمامی قسمت‌های موجود در خوراک، به ناچار توسط پرنده استفاده می­‌شود و تمامی گله به یک میزان از مواد مغذی مصرف می‌­کنند.

پلت کردن تحت فشار و دمای بالا (۸۵-۷۰ ) درجه سانتی‌گراد موجب عملیات زیر در خوراک می‌­شود:

الف) بهبود کیفیت مواد،  باعث لیگنین زدایی و ژلاتینه شدن مواد نشاسته‌­ای می‌­شود و قابلیت هضم را بالا می‌­برد.

ب) کاهش ویسکوزیتۀ پلی ساکاریدهای غیر نشاسته­‌ای و افزایش قابلیت هضم: افزایش ویسکوزیته توسط پلی‌ساکاریدها با جذب آب در دستگاه گوارش، باعث کاهش سرعت جذب مواد مغذی به داخل خون می­‌شود و قابلیت هضم را کاهش می‌­دهد.

ج ) کنترل آلودگی­‌های میکروبی نظیر E. Coli و عوامل ضدتغذیه‌­ای و بازدارنده رشد.

 کاهش مشکلات ناشی از بستر مرطوب و چسبناک:

خوراک پلت به علت کاهش ویسکوزیته پلی‌­ساکاریدهای غیرنشاسته‌­ای و افزایش قابلیت هضم، ازطرفی مواد هضم نشده با ویسکوزیته بالا را در مدفوع کاهش می­‌دهد و از طرف دیگر باعث کاهش میزان آب موجود در مدفوع می­‌شود که این امر رطوبت و چسبندگی مدفوع را کاهش می­‌دهد.

کاهش ده درصدی هدر رفتن خوراک:

طی عمل جا به جایی به علت وزش باد و سایر عوامل، قسمتی از مواد سبک‌تر جیره نظیر ویتامین­‌ها و مواد معدنی از دست می­‌روند .این مسئله بر روی عملکرد گله تأثیر منفی دارد.

کاهش زمان مصرف خوراک و درنتیجه کاهش صرف انرژی جهت مصرف غذا:

این مسئله بخصوص در مناطق گرمسیری حائز اهمیت است. زیرا میل به خوراک در شرایط آب و هوایی گرم و خشک کاهش می­‌یابد، پس بهتر است که خوراک به شکل متراکم‌­تر و در زمان کوتاه تری مصرف شود.

کمک به پرنده در شرایط پر استرس:  

در شرایط پر استرس میزان مصرف خوراک کاهش می‌­یابد. مصرف خوراک به صورت پلت، مواد مغذی مورد نیاز دام را سریع‌تر فراهم می‌­کند.

استفاده از چربی و سایر مواد مغذی به صورت همگن و با ماندگاری بالاتر:

از آن جایی که مصرف چربی و سایر مایعات در مرغداری به دلیل خطر فساد، مشکلات نگهداری و نحوه مخلوط نشدن یکنواخت خوراک به راحتی امکان پذیر نیست، این مواد به طور همگن در پلت قابل مصرف است.

 پلت باعث کاهش گرد وخاک در سالن می­‌شود و کاهش بروز بیماری­‌های تنفسی را سبب می­‌شود.

زمان ماندگاری خوراک پلت نسبت به خوراک آردی بیش تر است.

چند توصیه مهم در خصوص مصرف دان پلت

از آن جایی که مصرف دان پلت سرعت رشد بیشتر پرنده را نسبت به دان مش به همراه دارد، باید با توجه به روند رشد پرنده با کنترل میزان مصرف دان روزانه از طریق محدودیت مصرف و یا از طریق استفاده از برنامه خاموشی در گله تناسب رشد پرنده را حفظ کرد.

انجام وزن کشی هفتگی گله جهت کنترل دقیق روند رشد پرنده در مدیریت بهتر گله مؤثر است.

استفاده از صدف، کربنات کلسیم یا سنگ ریزه جهت بهبود عملکرد سنگدان و درنهایت عملکرد گوارش پرنده می­‌تواند استفاده شود.

در زمان تغییر مصرف خوراک از مرحله دان آغازین به رشد دان و پایان دان، این تعویض به یک باره انجام نشود به نحوی که دان جدید به همراه مقداری از دان مرحله قبل به مدت یک تا دو روز مصرف و سپس دان مرحله قبل حذف شود.

با توجه به رشد سریع پرنده در زمان استفاده از دان پلت، لازم است نیاز پرنده به اکسیژن و هوای سالم در سالن نیز در حداکثر ممکن تأمین شود و در صورت تأمین نشدن هوای کافی سالن، احتمال ایجاد آسیب به گله وجود دارد.

برای مطالعه کامل کلیک کنید.