اهمیت سلامت روده در تولیدات طیور را نمیتوان نادیده گرفت، زیرا تأثیر مستقیمی بر عملکرد، رشد و راندمان کلی تولید پرنده دارد.
دستگاه گوارش سالم برای هضم، جذب و استفاده بهینه از مواد مغذی ضروری است.
تولیدکنندگان سخت تلاش میکنند تا سلامت روده را از طریق تغذیه متعادل، روشهای مدیریتی و به طور فزایندهای، استفاده از افزودنیهای طبیعی مانند پریبیوتیکها، پروبیوتیکها و فیتوژنیکها بهبود بخشند.
تولیدکنندگان طیوری که سلامت روده را در اولویت قرار میدهند، میتوانند به تولید بالاتر، میزان بیماری کمتر و رفاه بهتر حیوانات در گلههای خود دست یابند.
ترکیبات زیستفعال گیاهی از گیاهان دارویی مشتق شدهاند و مدتهاست که در طب سنتی انسانی و طب سنتی دامپزشکی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
چند نمونه برجسته آن روغنهای ضروری، تاننها، فلاونوئیدها، ساپونینها و ترکیبات گیاهی هستند.
استفاده از گیاهان دارویی در ارتقاء سلامت روده عمدتاً به دلیل اثرات مفید آنها بر سیستم گوارش است.
این شامل اثربخشی آنها در توسعه پرزهای روده، ایمنی روده، تقویت سد دفاعی روده برای جلوگیری از تجمع پاتوژنها میشود.
بسیاری از گیاهان دارویی به دلیل اثر ضد میکروبی طبیعی یا فیتوبیوتیکی تأیید شدهاند.
استفاده از مکملهای غذایی گیاهی برای حفظ تعادل میکروبیوتای روده سالم و به حداقل رساندن بروز عفونتهای گوارشی توصیه میشود.
در اینجا خلاصهای از مهمترین جنبههای سلامت روده در پرورش طیور آورده شده است:
۱. عملکرد رشد و راندمان خوراک:
سلامت روده ارتباط نزدیکی با رشد طیور دارد.
پرندگانی که روده سالمی دارند، میتوانند با کارایی بیشتری خوراک را به توده بدنی تبدیل کنند که منجر به سرعت رشد بیشتر و راندمان خوراک بهتر میشود.
انتخاب افزودنیهای خوراکی ایمن و مؤثر که به ارتقاء سلامت روده کمک میکند، نه تنها به تولیدکنندگان طیور با بهترین بازده سرمایهگذاری سود میرساند، بلکه به دستیابی به تولید پایدار نیز کمک میکند.
اجزای گیاهی مانند ریشه، برگ و پوست به عنوان گیاهان دارویی یا فیتوبیوتیک شناخته میشوند و برای تولید داروها برای اهداف درمانی استفاده میشوند.
در پرورش مرغ، رایجترین گیاهان و ادویهجات مورد استفاده برای افزودنیهای خوراک گیاهی شامل پونه کوهی، آویشن، سیر، ترب کوهی، فلفل قرمز، نعناع فلفلی، دارچین، انیسون، میخک، مشتقات رزماری، مرکبات و مریم گلی هستند.
انواع گیاهان فیتوژنیک و خواص زیست فعال مربوط به آنها که به بهبود سلامت روده در طیور کمک میکنند، در شکل نشان داده شده است.
گیاهانی مانند زردچوبه، سیر، پونه کوهی و آویشن خواص ضد میکروبی، آنتیاکسیدانی، ضد التهابی و تقویتکننده دستگاه گوارش از خود نشان میدهند.
این افزودنیهای طبیعی از سلامت روده، عملکرد سیستم ایمنی، استفاده از مواد مغذی و تعادل میکروبی پشتیبانی میکنند و در نتیجه جایگزینهای پایداری برای محرکهای رشد آنتیبیوتیکی در تغذیه طیور ارائه میدهند.
۲.عملکرد سیستم ایمنی:
یک روده سالم، میکروبیوتای رودهای متنوعی را ایجاد میکند که برای ایجاد تحمل ایمنی و محافظت در برابر عفونتها ضروری است.
یک سد رودهای سالم از تجمع عوامل بیماریزا در روده جلوگیری میکند، خطر عفونتها را کاهش میدهد و مقاومت کلی پرنده در برابر بیماری را افزایش میدهد.
۳.تعادل میکروبیوتای روده:
فلور روده متنوع و متعادل برای حفظ سلامت روده و رفاه عمومی در مرغها بسیار مهم است.
حفظ میکروفلور روده به دستیابی به تعادل زیستی کمک میکند.
غلبه پاتوژنها در روده منجر به آسیب به سد دفاعی روده میشود.
جامعه میکروبی خوب برای متابولیسم، تغذیه، توسعه سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری مهم است.
۴.فعالیت آنتیاکسیدانی:
گیاهان دارویی اغلب حاوی آنتیاکسیدانهایی هستند که به خنثیسازی رادیکالهای آزاد و محافظت از سلولهای دستگاه گوارش در برابر آسیب اکسیداتیو کمک میکنند.
این امر میتواند به بهبود سلامت کلی روده و حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک کند.
عصارههای گیاهی با خواص ضد التهابی یا آنتیاکسیدانی، مانند زردچوبه، زیره سیاه و برگهای تلخ، در جدول ۲ نشان داده شدهاند.
این گیاهان که سرشار از مواد زیستفعال مانند کورکومین، تیموکینون و فلاونوئیدها هستند، التهاب روده و استرس اکسیداتیو را کاهش میدهند، به بهبود مخاط کمک میکنند و مورفولوژی روده را بهبود میبخشند.
نقش محافظتی آنها، به ویژه در طیوری که تحت استرس هستند یا در معرض عوامل بیماریزا قرار دارند،آنها را ارزشمند میکند.
۵.هضم و جذب کارآمد مواد مغذی:
روده سالم تضمین میکند که مواد مغذی به طور کارآمد، هضم و جذب میشوند و پتانسیل رشد پرنده و راندمان تبدیل خوراک را به حداکثر میرسانند.
جداول ۱ تا ۳ ترکیبات گیاهی را بر اساس اجزای فعال زیستی اولیه و اثرات فیزیولوژیکی آنها بر سلامت روده طیور طبقهبندی میکنند.
جدول ۱ گیاهان دارویی با پایه روغنهای ضروری را نشان می دهد.
ترکیبات فعال آنها مانند تیمول، کارواکرول، سینامالدئید و لینالول اثرات ضد میکروبی دارند، میکروبیوتای مفید روده (مانند لاکتوباسیلوس، بیفیدوباکتریوم) را تحریک میکنند و با افزایش ارتفاع پرزها و ترشح آنزیم، مورفولوژی روده را بهبود میبخشند.
این گیاهان دارویی به طور گسترده به دلیل افزایش کارایی هضم و محافظت از سلامت و یکپارچگی روده شناخته شدهاند.
جدول شماره 1
| عصاره گیاهی | ماده فعال | دوز | تاثیر بر سلامت روده |
| زردچوبه | کورکومین | 1٪ – 0.5 | کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب روده، جلوگیری از نشت روده ای، جلوگیری از رشد باکتری های بیماری زا |
| زیره سیاه | تیموکینون | 3٪-2 | کاهش التهاب روده، بهبود یکپارچگی بافت و ظاهر روده |
جدول شماره 2
| عصاره گیاهی | ماده فعال | دوز | تاثیر بر سلامت روده |
| کانی | اینولین | 1.5٪ – 1 | سوبسترای میکروارگانیم های مفید روده ، بهبود پارامترهای مورفومتری روده |
| مورینگا | کوئرسیتسن، فلاونوئیدها، پلی فنول ها، گلوکزینولات ها | – | افزایش سطح پرزها، تقویت باکتری های مفید، مهار سالمونلا ای کلای |
جدول شماره 3
| عصاره گیاهی | ماده موثره | دوز | تاثیر بر سلامت روده |
| سیر | آلیسین
|
1٪-0.25 | افزایش فعالیت آنزیم های پانکراس، کاهش PH روده ، بهبود سد دفاعی روده و جذب مواد مغذی |
| آلین دی آلیل | دی سولفید | ||
| زنجبیل | جینجرول
زینجیبرن شوگاول |
1.5٪ – 1 | بهبود هضم و جذب، کاهش باکتری های ای کلای و سالمونلا |
۶.بهبود جذب مواد مغذی:
این مواد میتوانند به افزایش سرعت رشد و راندمان تبدیل خوراک کمک کنند.
این ترکیبات به عنوان پریبیوتیک عمل میکنند و رشد میکروبهای مفید روده را افزایش داده و ساختار روده را بهبود میبخشند.
گنجاندن آنها در رژیم غذایی با افزایش رشد پرزها مرتبط دانسته شده است.
مهار پاتوژنهای رودهای، مانند E. coli و سالمونلا.
این گروه متنوع شامل افسنطین شیرین، سیر و زنجبیل است.
این گیاهان از طریق مکانیسمهایی مانند افزایش ترشح آنزیمهای گوارشی، بهبود تحرک، تقویت سد دفاعی روده و مهار پاتوژن های روده ای مثل ای کلای و سالمونلا، سلامت روده را افزایش میدهند.
ترکیبات زیستفعال آنها (مانند آرتمیسینین، آلیسین، جینجرول) همچنین فعالیت ضدمیکروبی از خود نشان میدهند و به جذب مواد مغذی کمک میکنند.
طبقهبندی ترکیبات گیاهی
روغنهای ضروری
مواد مؤثر موجود در روغنهای ضروری، آنها را به یکی از مهمترین ترکیبات گیاهی از نظر اقتصادی تبدیل میکند.
نشان داده شده است که روغنهای ضروری نقش مهمی در محافظت از گیاهان در برابر حشرات، قارچها، ویروسها و باکتریها دارند.
طبق تحقیقات، پروبیوتیکها، به ویژه آنهایی که متعلق به گروه روغنهای ضروری هستند.
(روغنهای ضروری انواع روغنهای فرار هستند که از گیاهان استخراج میشوند. آنها عطر و سایر ویژگیهای متمایز گیاهان را دارند و بیشتر در ساخت عطرها، طعمدهندهها و داروها به کار میروند)
خوشطعم بودن خوراک را افزایش میدهند که میتواند عملکرد مرغ و مصرف خوراک را افزایش دهد.
روغنهای ضروری ، اولئورزینها و عصارههای طبیعی، موادگیاهی هستند که عموماً برای استفاده مورد نظر خود به عنوان ایمن (GRAS) شناخته میشوند.
ادویهها و گیاهان دارویی
ادویهها ترکیبات قوی یا معطر با منشأ گیاهی هستند که به عنوان چاشنی و نگهدارنده استفاده میشوند.
در حالی که گیاهان دارویی گیاهان گلدار هستند که ساقههای آنها اغلب چوبی است و ماندگار نیستند و به دلیل طعم، عطر و خواص دارویی خود ارزشمند هستند.
اجزای گیاهی مانند ریشه، برگ و پوست به عنوان گیاهان دارویی یا فیتوبیوتیک شناخته میشوند و برای تولید داروها برای اهداف درمانی استفاده میشوند.
در پرورش مرغ، رایجترین گیاهان دارویی و ادویهها برای افزودنیهای خوراک گیاهی شامل پونه کوهی، آویشن، سیر، ترب کوهی، فلفل چیلی، فلفل قرمز، فلفل، نعناع فلفلی، دارچین، انیسون، میخک، مشتقات رزماری، مرکبات و مریم گلی هستند.
انواع گیاهان فیتوژنیک و خواص زیست فعال مربوط به آنها، که به بهبود سلامت روده در طیور کمک میکنند، گیاهانی مانند زردچوبه، سیر، پونه کوهی، آویشن هستند و خواص ضد میکروبی، آنتیاکسیدانی، ضد التهابی و تقویتکننده دستگاه گوارش از خود نشان میدهند.
این افزودنیهای طبیعی از سلامت روده، عملکرد سیستم ایمنی، استفاده از مواد مغذی و تعادل میکروبی پشتیبانی میکنند و در نتیجه جایگزینهای پایداری برای محرکهای رشد آنتیبیوتیکی در تغذیه طیور ارائه میدهند.
خلاصه
استفاده از افزودنیهای خوراکی گیاهی در تولید طیور، جایگزینی امیدوارکننده ای برای محرکهای رشد آنتیبیوتیکی است، با این حال چندین شکاف دانشی مهم مانع از استفاده بهینه از آنها میشود.
تحقیقات آینده باید ابتدا بر استانداردسازی فرمولاسیونهای گیاهی، به ویژه از طریق تولید کمی و شناسایی اجزای فعال زیستی باشد.
مطالعات دقیق دوز-پاسخ برای تعیین حداقل غلظتهای مؤثر، شناسایی آستانههای سمیت بالقوه و ارزیابی برهمکنشهای آنها با فرآیندهای پلتسازی وتجاری مورد نیاز است.
تحقیق در مورد پایداری ترکیبات در طول ذخیرهسازی و تولید خوراک نیز برای افزایش ماندگاری محصول و تضمین عملکرد پایدار مورد نیاز است.
اولویت دیگر، بررسی برهمکنشهای همافزایی یا آنتاگونیستی بین ترکیبات گیاهی و سایر افزودنیهای خوراکی کاربردی (مانند پروبیوتیکها، پریبیوتیکها، آنزیمها و اسیدهای آلی) است.
به عنوان مثال، مطالعات باید بررسی کنند که آیا ترکیبات، یکپارچگی سد روده را افزایش میدهند یا پاسخهای ایمنی را به طور مؤثرتری نسبت به زمانی که به تنهایی استفاده میشوند، بهتر میکنند یا خیر.
نتیجهگیری
یک روش عملی و موفق برای افزایش سلامت روده و عملکرد کلی در تولید طیور، استفاده از افزودنیهای خوراکی گیاهی است.
با تقویت پاسخهای ایمنی، بهبود جذب مواد مغذی و بهبود تعادل میکروبی روده، اجزای زیستفعال متنوع آنها به کاهش نیاز به آنتیبیوتیکها کمک میکنند.
علیرغم مزایای شناختهشدهی ترکیبات گیاهی، مسائلی از جمله تنوع ترکیبی، استانداردسازی و مقرونبهصرفه بودن باید حل شوند.
مطالعات آینده باید بر بهبود استفاده از آنها از طریق روشهای خلاقانهی ارائه فرمولاسیونهای بهینه و ارزیابی کامل اثرات بلندمدت آنها تمرکز کنند.
این صنعت میتواند با گنجاندن ترکیبات گیاهی در خوراک مرغ، پایداری، بهرهوری و سلامت حیوانات را افزایش دهد و دری را به سوی سیستمهای تولید طیور که از آنتیبیوتیک استفاده نمیکنند، بگشاید.
