بلاگ
بیماری کیست هیداتید ناشی از سستود اکینوکوکوس گرانولوزوس
اسفند
بیماری کیست هیداتید ناشی از آلودگی با مرحله نوزادی سستودی از خانواده تنیده اکینوکوکوس گرانولوزوس، دارای انتشار جهانی است که از نظر بهداشتی و اقتصادی حائز اهمیت فراوانی است.
ایران نیز به عنوان یکی از مناطق هیپراندمیک این بیماری محسوب می‌شود. این بیماری در انسان و حیوانات اهلی، ضایعات بهداشتی و ضررهای اقتصادی قابل توجهی بوجود می آورد. هیداتیدوزیس یک عفونت مشترک بین انسان و حیوانات است.
میزبان نهایی این انگل سگ و سگ سانان و میزبان‌های واسط آن دام‌های نظیر گوسفند، گاو و بز هستند. انسان نیز به فرم اتفاقی مبتلا می‌شود. اشکال لاروی انگل در میزبانان واسط به صورت کیست‌های بزرگی در اندام‌های داخلی مخصوصاً کبد و ریه ظاهر می‌شوند.
پراکندگی جغرافیایی:
پراکندگی جغرافیایی در تمام دنیا وجود دارد ولی در مناطقی که پرورش گوسفند به طریق سنتی و با استفاده از سگ گله است ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.
سیر تکاملی:
سیر انتقال این بیماری اهلی بوده و سگ به عنوان میزبان اصلی و دام به عنوان میزبان واسط می‌باشد. کرم بالغ در روده باریک سگ و دیگر گوشتخواران جایگزین می‌گردد.
بندهای بارور در روده باریک سگ متلاشی شده وتخم همراه با مدفوع دفع می‌شود. در صورتی‌که تخم روی علوفه قرار گیرد، توسط حیوانات مختلف درحین چریدن، خورده می‌شود و جنین شش قلابی در دئودنوم آزاد و در دیواره روده نفوذ کرده و از طریق جریان خون خود را به بافت‌های مختلف می‌رساند.
گوشتخواران، با خوردن کیست هیداتیک احشای میزبان واسط، مبتلا می‌شوند. انسان با نوازش سگ آلوده و با بردن دست آلوده به دهان به بیماری مبتلا می‌شود. همچنین از طریق سبزیجاتی که به مدفوع سگ، آلوده باشند، مبتلا می‌شود.
تخم از راه دهان وارد شده و تحت تاثیر شیره‌های گوارشی، جنین شش قلابی از پوسته تخم خارج و پس از سوراخ کردن جدار روده، به وسیله جریان خون سیاهرگی به کبد می‌رسد. قسمت اعظم جنین‌ها، در کبد جایگزین می‌شوند. عده ای از آنها در اعضایی مثل طحال ، ریه، مغز و… وارد و تبدیل به کیست می شوند.
علائم بالینی:
ابتلای انسان در غالب موارد در سنین کودکی صورت می‌گیرد و دست کثیف در انتقال بیماری، مهم‌ترین نقش را دارا می‌باشد و نشانه‌های بالینی در سنین بالاتر بروز می کنند.
ابتلا انسان با کیست هیداتیک در مراحل اولیه، علائم خاصی را بروز نداده، ولی علائمی مثل سوء هضم، بی‌اشتهایی، تهوع و گاهی استفراغ ممکن است دیده شوند. در مراحل پیشرفته و افزایش و بزرگی کیست‌ها در شکم، علائمی مانند پری و سنگینی در شکم و در صورت پارگی یک یا چند کیست، علائم آنافیلاکسی می‌تواند بروز کند.
درمان:
امروزه تشخیص به موقع و درمان کیست هیداتید در کشورهای در حال توسعه به عنوان یک معضل مطرح است. درمان کیست هیداتید شامل درمان داروئی، جراحی و یا ترکیبی از هر دو است.
درمان داروئی مستلزم استفاده دراز مدت از داروهای ضد انگلی است. جراحی درمان اصلی و تنها راه از بین بردن کامل کیست‌ها است، اما ممکن است عوارض جانبی و خطراتی مثل مرگ یا عود کیست پس از عمل را در پی داشته باشد.
منابع:
اسلامی، ع. (۱۳۸۸): کرم‌شناسی دامپزشکی، سستودها، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران
