آنتی بیوتیکها در دوزهای پایین تر از دوز درمانی، برای بهبود رشد و نیز کارایی تبدیل مواد غذایی برای پیشگیری ازعفونتها به تغذیه طیور اضافه میشدند. اما نگرانیهایی از جهت افزایش مقاومت به ترکیبات آنتی میکروبیال وجود دارد که تهدیدی بالقوه برای سلامتی انسان است. اتحادیه اروپا ممنوعیت استفاده از آنتی بیوتیکها به عنوان محرک رشد را از 1 ژانویه 2006 به دلایل احتیاطی اعلام کرد. بنابراین عملا به علت محدویت های بازار و صادرات، محدویت مصرف آنتی بیوتیکها اجتناب ناپذیر است. بنابراین در سالهای اخیر یافتن جایگزینها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
انواع جایگزینها:
این جایگزینها باید تمامی ویژگیهای آنتی بیوتیکهای محرک رشد را داشته باشند. با در نظر گرفتن مکانیسم عمل آنتی بیوتیکهای محرک رشد (میکروبیوم و فعالیتهای مرتبط با سیستم ایمنی)، جایگزینهای عملی برای آنها وجود خواهد داشت. این جایگزینها هم چنین باید تاثیر مثبتی بر تبدیل مواد غذایی / رشد را داشته باشند. انواعی از جایگزینها پیشنهاد و مورد آزمون قرار گرفته است. که شامل پروبیوتیکها، پربیوتیکها، سین بیوتیکها، اسیدهای الی، آنزیمها ، مواد فیتوژنیک و فلزات میباشند.
آنزیمها:
آنزیمها در واقع پروتئینهای فعال بیولوژیکی میباشند که شکستن شیمیایی مواد مغذی به اجزا کوچکتر برای هضم بیشتر و جذب را تسهیل میکنند. آنزیمهای مختلف که از میکروبها طی فرآیند تخمیر مشتق میشوند (باکتریها و قارچها)، در سالهای گذشته در تغذیه طیور مورد استفاده قرار میگیرند و ارزش آنها در ارتقا رشد و کارایی جیره به خوبی ذکر شده است. انواع آنزیمهای مورد استفاده فیتاز، کربوهیدراز (زایلاناز، سلولاز، آلفا گالاکتوزیداز، بتا ماناناز، آلفا آمیلاز و پکتیناز) و پروتئاز میباشند. تاثیر انواع آنزیم-افزودنی در خوراک در بهبود رشد و کارایی خوراک در طیور به خوبی مستند و مرور شده است.
هم اکنون استفاده از آنزیمهایی با منشا تولید در خارج از بدن پذیرفته شده است که بر عوامل ضد تغذیه ای که در مواد غذایی با منشا گیاهی وجود دارند مانند اسید فیتیک ، NSP، کربوهیدراتهای مجموعه دیواره سلولی اثر میکنند.عملکرد بهبود یافته که نتیجه مکملهای آنزیمی است با افزایش میزان کلی قابلیت هضم و در دسترس بودن مواد مغذی برای جذب در ارتباط است.
مکانیسم عمل آنزیمهای اضافه به خوراک:
شامل:
- افزایش قابلیت هضم مواد مغذی که بوسیله آنزیمهای خود میزبان قابل تجزیه نیستند. (مانند اسید فیتیک )
- حذف اثرات پوشانده شدن مواد مغذی توسط دیواره سلولی پلی ساکاریدها و افزایش در دسترس بودن نشاسته، اسیدهای آمینه و املاح معدنی.
- غیر فعال سازی فاکتورهای ضد تغذیه ای (به طور مثال اسید فیتیک یا NSP های محلول) و کاهش ویسکوزیته روده ای.
- افزایش قابلیت حل شدن NSP های غیر محلول وتحریک تخمیر سکومی .
- تکمیل فعالیت آنزیمهای درونزاد که میزان آنها ناکافی است بویژه در حیوانات جوان که سیستم گوارشی آنها کاملا توسعه یافته نیست.
- علاوه بر تاثیراتی که آنزیمها روی قابلیت هضم مواد مغذی دارند، به نظر میرسد که بر ترکیب میکروبی سیستم گوارشی نیز تاثیر بگذارند.
تغییرات میکروبی القا شده توسط آنزیم به صورت غیر مستقیم است و به نظر میرسد بوسیله 2 مکانیسم انجام میشود:
- کاهش سوبستراهای غیر قابل هضم
- بهوجود آوردن الیگوساکاریدهای زنجیره کوتاه از دیواره سلولی NSP با تاثیرات بالقوه پربیوتیکی
این مکانیسمها بر ذخایر مواد مغذی و محیط روده تاثیر میگذارند و بنابراین فشار انتخابی بر روی انواع گونههای باکتریها را تغییر میدهد.
آزمایشات و نتایج بدست آمده:
پتانسیل استفاده از آنزیمهای افزودنی به خوراک، به عنوان جایگزینهای آنتی بیوتیکها، در جهت بهبود عملکرد در طیور بسیار چشمگیر است. متا آنالیز های مختلفی برای بررسی ارتباط این تاثیرات مفید در جوجههای گوشتی با مکملهای آنزیمی انجام شده است. در یک متا آنالیز انجام شده، اضافه کردن یک مولتی آنزیم به جیره حاوی فیتاز و آنزیم های NSP به جیره سبب بهبود وزن نهایی تا 3.7% شد و FCR تا 2.64% پایین آمد. هم چنین در متا آنالیز دیگری اثرات مثبت ترکیب زایلاناز، آمیلاز و پروتئاز مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این بررسی، نشان داده شد که ترکیب آنزیم های خاص قابلیت هضم پروتئین خام هضم نشده ، نشاسته و چربی را به ترتیب 22.7، 88.9 ، و 33.4% افزایش میدهد.
منبع:
Alternatives to antibiotics for maximizing growth performance and feed effiency in poultry
* U. Gadde†, W. H. Kim†, S. T. Oh† and Hyun S. Lillehoj
Published online by Cambridge University Press: 09 May 2017
