تب مالت (بروسلوز)

تب مالت یکی از مهم ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است که پیشگیری تب مالت در انسان فقط با کنترل آن در دام میسر است. تب مالت یا بروسلوز به نام‌های دیگری مثل “تب مواج”، “تب دیوانه” یا “تب مدیترانه ای” نیز شناخته شده است.

زمان شیوع بیماری:

 این بیماری در تمام فصول سال وجود دارد ولی در فصل بهار و پاییز یعنی فصل زایش و شیردهی دام‌ها بیشتر است.

عامل بیماری:

 عامل ایجاد کننده­‌ی این بیماری باکتری به نام بروسلوز است که یک باکتری گرم منفی، هوازی است و از طریق تماس مستقیم با دام­‌هایی مانند گاو، گوسفند، بز، خوک، شتر، گوزن آلوده یا بافت‌های دام­ آلوده مانند خون، ترشحات رحمی، جنین سقط ­شده، مصرف شیرخام و فرآورده‌های لبنی آلوده به خصوص پنیر، خامه، کره، سرشیر، تماس با سرنگ‌های آلوده و استنشاق هوای آغل و اصطبل‌های آلوده می‌تواند به انسان انتقال پیدا کند.

علائم بالینی بروسلوز:

علائم ایجاد شده در افراد به سه دسته حاد، تحت حاد و مزمن تقسیم می‌­شود. در نوع حاد بیمار درد عمومی بدن به خصوص پشت درد دارد. همچنین تب و لرز و تعریق شدید دارد و در اثر بی‌­اشتهایی احساس ضعف عمومی دارد. با این نشانه‌ها از آغاز بیماری بیشتر از ۳ ماه نمی­‌گذرد. درنوع تحت حاد، این بیماری بدون نشانه خاصی شروع می‌­شود، بیمار فقط از ضعف خستگی رنج می­‌برد و این یعنی از آغاز بیماری ۳ ماه تا ۱ سال می‌گذرد. در تب مالت مزمن، نشانه‌هایی شامل تب، تعریق شبانه، درد­عضلانی و بی­‌اشتهایی وجود دارد.

این بیماری تورم بیضه در گاوهای نر، وجود خون در ترشحات فرج دام، سقط جنین، مرده به دنیا آمدن جنین، عدم خروج جفت و نازایی دام‌های ماده را سبب می‌شود.

بروسلوز معمولا در اولین دوره‌ی آبستنی سبب سقط جنین (۵ تا ۶ ماهه) شده و هنگام سقط تا مدتی بعد از آن هم با دفع ترشحات رحمی که به شدت هم آلوده هستند، باعث آلودگی محیط می‌شود که این خود زمینه ساز آلودگی سایر دام ­های گله، انسان می‌­شود.

همچنین دفع دوره‌ای باکتری بروسلوز از طریق شیر­حیوان و همچنین از طریق ترشحات رحمی در دام­‌های فاقد علائم بالینی مشکلات زیادی را برای سایر دام­‌ها و انسان به وجود می‌آورد.

بروسلوز به طور معمول از طریق فرد به فرد انتقال پیدا نمی‌کند اما گاهی اوقات زنان در حین زایمان یا از طریق شیردادن به نوزاد خود، عفونت را به آنها انتقال داده ­اند. این بیماری به ندرت از طریق فعالیت جنسی یا انتقال خون آلوده پخش می‌شود.

شیوع بیماری:

تب مالت در آسیا، خاورمیانه، حوزه دریای مدیترانه، آمریکای لاتین، آفریقا و اروپای شرقی شیوع بیشتری نسبت به سایر مکان­‌‌‌‌‌‌‌های دنیا دارد.

روش‌های تشخیص بیماری:

روش‌های تشخیص بیماری تب مالت با استفاده از تست‌های سرولوژی( تست wright، تست ۲ME wright) و تست‌های مولکولی PCR است.

طول درمان:

طول درمان بیماری تب مالت بسته به نوع و شدت بیماری بین چند هفته تا چند ماه متغیر است. در برخی از مبتلایان که مورد درمان قرار می­‌گیرند؛ احتمالا به دلیل وضعیت درون سلولی باکتری و مقاومت آن به آنتی‌بیوتیک، معمولا بعد از چند ماه بعد ازعفونت اولیه بیماری دوباره عود می‌کند که می‌تواند علائم بیماری حتی تا دو سال بعد از درمان بطور موقت دوباره ایجاد شود.

عوارض بیماری تب مالت:

عوارض ایجاد شده توسط بروسلوز می­‌تواند فقط در یک عضو یا در سراسر بدن ایجاد شود که شامل اندوکاردیت، آرتروز، التهاب و عفونت بیضه‌ها، التهاب کبد و طحال و عفونت سیستم اعصاب مرکزی شود.

راه‌های پیشگیری:

علاوه بر واکسیناسیون، بهداشت، ضدعفونی­ کردن جایگاه­ ها به خصوص جایگاه­‌های زایش، قرنطینه کردن دام آلوده، سوزاندن جنین سقط شده، انجام آزمایش‌های لازم برای شناسایی دام آلوده قبل از کشتار از دیگر اقدامات لازم برای پیشگیری از شیوع بیماری است.

راه‌های درمان:

بهترین راه مبارزه با بیماری تب مالت در گله­‌ها واکسیناسیون گله است زیرا این بیماری بسیار خطرناک است و به سرعت در گله همه­ گیر می‌­شود. واکسیناسیون را می‌توان در تمام طول سال انجام داد و یک بار واکسن زدن در تمام طول عمر کافی است. میزان واکسن لازم به دام ۵ سی سی بوده و برای گاوهای ماده باید قبل از رسیدن به بلوغ جنسی یعنی ۳ تا ۶ ماهگی صورت گیرد.

کاری از واحد علمی-فنی شرکت تک نام پندار آریا، شهریور۹۹