بیماری دمودیکوزیس در سگ‌ها

بیماری دمودیکوزیس یک بیماری پوستی انگلی شایع، همراه با التهاب می‌­باشد که با اختلالات ژنتیکی و ایمونولوژی در ارتباط است. تکثیر زیاد جرب دمودکس کنیس موجود در پوست، در فولیکول‌ها وغدد سباسه که منجر به ریزش مو، اریتما، پوسته پوسته شدن، کورک و عفونت­های ثانویه می­شود علت ایجاد این بیماری می­‌باشد، که صورت، دست­ها و یا حتی کل بدن سگ ممکن است در این بیماری درگیر شود.

انواع جرب دمودکس:

سه نوع جرب دمودکس از لحاظ ریخت شناسی در سگ‌ها وجود دارد، که عبارتند از:

Demodex canis: (دمودکس کنیس) رایج‌ترین شکل دمودکس (سیگاری شکل)

D.cornei: (دمودکس کورنی) فرم کوتاه از جرب دمودکس

D.injai: (دمودکس اینجای) فرم کشیده و بلند از جرب دمودکس

تصور می‌­شود که سیستم ایمنی بدن به طور معمول با جلوگیری از افزایش تعداد جرب‌ها به کنترل تعداد آن­ها کمک می‌‌کند، در بیشتر سگ‌‌ها، این جرب‌ها­‌ مشکلی ایجاد نمی‌­کنند اما جمعیت بسیار آن­ها منجر به التهاب و بیماری بالینی می‌گردد.

چه عواملی باعث بروز بیماری دمودیکوزیس می­‌شود؟

دو مورد از بیماری دمودیکوزیس، وابسته به سنی که در آن بیماری ایجاد می‌گردد وجود دارد.

فرم جوانی دمودیکوزیس

فرم جوانی دمودیکوزیس در توله سگ‌های ۳-۱۸ ماهه اتفاق می‌افتد و به دو شکل موضعی و عمومی رخ می­‌دهد. علت دقیق آن کاملاً مشخص نشده است، اما ممکن است به علت عدم تکامل سیستم ایمنی در توله سگ‌ها که منجر به افزایش تعداد جرب‌­ها می‌­شود، رخ ­دهد. اگر چه تصور می‌­شود دلیل بروز این بیماری به دلیل خاصیت جرب­‌ها باشد زیرا این توله سگ‌­ها از هر نظر سالم هستند، افزایش شیوع در نژادهای خاص نشان دهنده ارثی بودن دمودیکوزیس فرم جوانی می‌­باشد. در شکل موضعی دمودیکوزیس ریزش موی کانونی به ویژه در پوزه، صورت و پاهای قدامی علامت مشخص بالینی است. دمودیکوزیس عمومی با ریزش موی منتشر، سرخی پوست و آلودگی ثانویه باکتریایی در سراسر بدن سگ مشخص می­‌شود.

فرم بالغین دمودیکوزیس

فرم بالغین دمودیکوزیس معمولاً به شکل عمومی و در سگ‌­های بالای ۴ سال اتفاق می­‌افتد. این بیماری به طور کلی نسبت به فرم جوانی، بیماری جدی‌تری را ایجاد می‌­کند. این فرم از بیماری همراه با بیماری­‌های موثر بر سیستم ایمنی، مانند پرکاری غدد فوق کلیوی، پرکاری تیروئید، تومورها، سوء تغذیه و بیماری­‌های انگلی و یا داروهای موثربراین سیستم نظیر گلوکوکورتیکوئیدها، سیکلوسپورین و شیمی درمانی دیده می‌­شود. ازعوامل شایع در ابتلا به بیماری دمودیکوزیس می­‌توان به بیماری­‌های هورمونی وهمچنین سرطان اشاره کرد، به همین دلیل سگ‌­هایی که مبتلا به دمودیکوزیس فرم بالغین می­‌باشند باید معاینه دقیق و آزمایش‌­های کامل تشخیصی جهت شناسایی بیماری زمینه­‌ای آن­ها صورت گیرد. شواهد نشان داده است که درمان موفقیت آمیز یک بیماری زمینه­‌ای ممکن است به بهبودی بیماری دمودیکوزیس کمک کند.

چگونه بیماری دمودیکوزیس تشخیص داده می­‌شود؟

با بررسی تاریخچه حیوان و ارزیابی علائم بالینی آن می‌­توان به بیماری دمودیکوزیس مشکوک شد. جرب‌های موجود در فولیکول‌های مو باعث بسته شدن و تشکیل دانه‌های سرسیاه می‌­شوند در این صورت معمولاً ریزش مو دیده خواهد شد. دمودیکوزیس معمولاً به راحتی قابل تشخیص است. معمول‌ترین روش تشخیص، کندن موها از پوست آسیب دیده و یا خراشیدن پوست با تیغ جراحی و بررسی آن در زیر میکروسکوپ می‌­باشد.

چه روش­‌های درمانی برای بیماری دمودیکوزیکس وجود دارد؟

اشکال خفیف و موضعی این بیماری در سگ‌های جوان معمولاً نیازی به درمان نداشته و با افزایش سن، خود به خود بهبود می‌یابد. در صورت عدم درمان، باید بررسی صورت گیرد. شکل عمومی و یا منتشر بیماری در سگ‌های جوان و سگ‌های بالغ، نیاز به درمان دارد. گروه نسبتاً جدید از داروها به نام ایزوکسازولین‌­­ها درمان انتخابی هستند. به طور معمول یک قرص، هر ماه و یا هر سه ماه به سگ‌ها داده می‌­شود. در موارد حاد که به درمان‌ها پاسخ داده نمی‌­شود. باید از داروهای نظیر آیورمکتین و میلبمایسین که در سایر کشورها استفاده می‌­شود استفاده گردد.

در بیشتر سگ‌ها، تا زمانی‌که بیماری‌های زمینه‌ای به درستی شناسایی و درمان شوند، درمان این بیماری پیش‌بینی خوبی خواهد داشت. همراه با درمان، اگر بررسی بیماری با خراش‌های متعدد پوستی به صورت ماهانه کنترل شود عود مجدد بیماری به حداقل خواهد رسید.

منبع: Updates on the Management of Canine Demodicosis