مقایسه وضعیت عملکرد خانواده و سلامت روان در افراد دارای حیوان‌خانگی و بدون حیوان‌خانگی در شهر اصفهان در سال ۱۳۸۸

محبت به حیوانات

در واقع خانواده مهم‌­ترین و بنیادی‌ترین نقش را درهر جامعه ایفا می­‌کند. بنابراین بسیاری از روانشناسان­ برآنند تا با دست­یابی به عوامل مؤثر بر عملکرد خانواده (Family performance)، سلامت روانی جامعه را تأمین نمایند. عملکرد خانواده به توانایی آن در هماهنگی با تغییرات، حل تضادها و تعارضات، همبستگی بین اعضاء و موفقیت در اعمال الگوهای انضباطی، رعایت حد­­ و مرز بین افراد، اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل سیستم خانواده مربوط است و هرگونه تغییر در آن می‌­تواند برسلامت اعضای خانواده اثر­گذار باشد.

امروزه برخی از خانواده‌های ایرانی به تناسب علاقه ­ای که اعضای خانواده به حیوانات‌خانگی دارند به دنبال نگهداری از حیوانات خانگی هستند. در پژوهش‌­های روانشناختی به تأثیری که این حیوانات بر روی عملکرد خانواده و سلامت روانی افراد می­‌گذارند کمتر پرداخته شده است از این رو هدف از این مطالعه، مقایسه وضعیت عملکرد خانواده و سلامت روانی در افراد دارای حیوان‌خانگی و بدون حیوان‌خانگی می‌باشد.

” هدف از این مطالعه، مقایسه وضعیت عملکرد خانواده و سلامت روانی در افراد دارای حیوان‌خانگی و بدون حیوان‌خانگی می‌­باشد. “

روش تحقیق:

در این مطالعه مورد- شاهدی، ۱۵۲ نفر (۸۰ نفر دارای حیوان‌خانگی و ۷۲ نفر بدون حیوان‌خانگی) ازمردم شهر اصفهان به صورت تصادفی خوشه­‌ای انتخاب شدند و به ابزار سنجش عملکرد خانواده، پرسشنامه سلامت عمومی و ویژگی­‌های جمعیت شناختی پاسخ دادند. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل واریانس چند متغیره و تحلیل کواریانس انجام گرفت.

فرضیات:

به نظر می‌رسد تفاوت بین دو گروه دارای حیوان‌خانگی و بدون حیوان‌خانگی در علائم اضطرابی و اختلال خواب ناشی از آن باشد که این حیوانات باعث ترغیب احساسات مثبت مثل افزایش احساس شادی و کاهش احساسات منفی در شخص می­‌شوند و همچنین از آنجا که وجود حیوانات‌خانگی در زندگی افراد باعث کاهش تنهایی، فراهم آوردن احساس امنیت و اطمینان خاطر می‌­شود که به کاهش اضطراب و اختلال خواب منجر می‌گردد.

علاوه بر‌این، احتمالاً افراد دارای حیـوان‌خـانگی از یک سو اوقات فراغت خـود را بـا نگهـداری از حیوانـات‌خانگی سر می­‌کنند که این امر خود مانع از آن می‌­شود کـه برخی آسیب­‌های ناشی از بطالت اوقات فراغت گریبان‌گیـر آنان شود و این امر خود مانع از افزایش آسـیب‌روانـی آنـان می‌شود که به تبع آن، اختلال خواب و اضطراب کمتـری درآنان مشاهده می­‌شود.

” وجود حیوانات‌خانگی در زندگی افراد باعث کاهش تنهایی، فراهم آوردن احساس امنیت و اطمینان خاطر می‌شود که به کاهش اضطراب و اختلال خواب منجر می‌گردد.”

اما از سوی دیگر این احتمال هم وجـود دارد کـه رسیدگی و نگهداری از حیوانات‌خانگی خود به عنوان یکی از فعالیت­‌هایی می‌باشد که شخص در مواقع نگرانـی، دغدغـه و بد‌خوابی به آنهـا روی مـی­ آورد و ایـن امـر بـه عنـوان یـک فعالیت مثبت از نگرانی‌ها و اضـطراب آنـان مـی­‌کاهـد و بـر تنظیم خواب آنها تأثیر مثبت می‌گذارد.

همواره می‌­توان به این مسأله نیز اشاره کرد کــه شــاید در افــراد دارای حیــوان‌خانگی، نگهداری ازحیوانات‌خانگی به عنوان یک شیوه مقابله بـا استرس عمل می­‌کند که باعث می­‌شود آنان در قبال تنش‌هـا و چالش­هـا، خود را با حیوان دست‌آمـوز سرگرم کنند و در واقـع سرگرم کردن خود با حیوانات‌خانگی به عنوان یک شیوه مقابله با استرس اجتنابی عمل می‌­نماید کـه احتمالاً از آنجـا که یک رویکرد اجتنابی مثبـت اسـت باعـث کـاهش سـطح اضطراب آنان شده است.

نتایج:

نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌دهنده اختلاف معنی‌داری در بین دو گروه دارای حیوان‌خانگی و بدون حیوان‌خانگی در خرده مقیاس­ های علائم اضطرابی و اختلال خواب، ارتباط و آمیزش عاطفی بود. به گونه‌ای که افـراد دارای حیـوان­‌خـانگی ارتباطـات آشفته ­تر و آمیزش عاطفی کمتری را در رابطه با سایر اعضای خانواده خود تجربه می‌کنند.

لذا چنین نتیجه گرفته شد که افراد بدون حیوان‌خانگی، علائم اضطرابی و اختلال در خواب بیشتری دارند و افراد دارای حیوان‌خانگی در زیرمقیاس ­های ارتباط و درگیری عاطفی نسبت به افراد بدون حیوان‌خانگی مشکلات بیشتری را نشان می‌­دهند (۰/۰۵>P).

جمع بندی:

با توجه به نتایج ذکر شده باید به عوامل فرهنگی در داشتن یا نداشتن حیوان‌خانگی بیشتر توجه کرد و در موقعیت­‌هایی به داشتن حیوان‌خانگی توصیه نمود که به کاهش اضطراب و افزایش احساس امنیت و آرامش در افراد کمک نماید.

منبع:

مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک

دکتر محمد باقر کجباف، محسن لعلی، دکتر ابوالقاسم نوری، امیر کشاورز، محمد سلطانی زاده

۰

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *