انرژی جزء مهمی از جیره طیور بـوده کـه عمـدتاً از دانـه غـلات حاصل میشود. سیبالد، گزارش کرد تامین انرژی جیره حدود ۴۰ درصد هزینه تولید را بـه صـنعت پـرورش طیـور تحمیـل مـینمایـد. بنابراین تعیین انرژی مواد خوراکی به منظور تنظیم صحیح جیره بسیار مهم است.
تمام انرژی موجـود در منـابع خـوراکی بـرای طیـور قابـل دسترس نمیباشد، لذا مقدار انرژی قابل متابولیسم مواد خـوراکی بایـد از طریق آزمـایشهـای بیولـوژیکی بـرآورد شـود. انـرژی قابـل متابولیسم نشان دهنده انرژی مصرفی در فرآیندهای متابولیکی پرنـده میباشد.
سنجش این انرژی بر پایه روش تعادلی استوار است کـه در آن میزان انرژی مصرفی در طی یک دوره زمانی و انرژی دفع شده از طریق فضولات در طی همان مدت اندازه گیری میشود.
دانه غلات به ویژه ذرت و گندم منابع اصلی تامین انرژی در جیره طیور بوده و بـیشتـرین سـهم را در جیـره مصـرفی طیـور بـه خـود اختصاص میدهند. استفاده از گندم در جیره طیور حـائز اهمیـت است زیرا حاوی نشاسته و پروتئین بالایی بوده و میتواند بـه تنهـایی بخش غله جیره را پوشش دهد.
گندم دومین جایگاه در بین دانه های خوراکی
به طوری که در سـطح جهـانی، گندم بعد از ذرت، دومین جایگاه را در بـین دانـههـای خـوراکی بـرای استفاده در تغذیـه طیـور دارد. اما بـر روی مصـرف ایـن اقـلام خوراکی بین انسان و حیوانات تک معـدهای رقابـت وجـود دارد. تریتیکاله یک غله جایگزین اسـت کـه از تلاقـی گنـدم و چـاودار بـه منظور بهره گیری از خصوصیات خوراکی گندم و مقاومت به بیماریها، خشکی و شرایط سـخت چـاودار ایجـاد شـده اسـت.
مشـکلات تغذیه ای تریتیکاله بیشتر به پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای آن مربوط است، به طوری که استفاده از تریتیکاله در تغذیه طیور به دلیل وجـود پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای، به خصوص زایلانها و آرابینوزایلانها محدود میباشد. نتایج آزمایش های انجام شـده نشـان داده اسـت میتوان از تریتیکاله تا حدود ۴۰ درصد جیـره بـدون تـاثیر منفـی بـر عملکرد جوجههای گوشتی استفاده نمود.
محدودیت طیور در هضم مواد خوراکی به علت عدم تولید آنزیم موثر
یکی از محدودیت های طیور در هضم مواد خـوراکی عـدم تولیـد آنزیم های موثر بر هضم فیبر در دستگاه گوارش است. بنابراین دیـواره سلولی غلات از تماس آنزیم های هضمی بـا مـواد مغـذی موجـود در سلول ها ممانعت کرده و باعث توقف و یا تاخیر هضم مـواد مغـذی در قسمت انتهایی دوازدهه می شود.
پلـی سـاکاریدهای غیـر نشاسـته ای، بخش عمده کربوهیدرات های دیواره سلولی غـلات را تشـکیل داده و در دانــههــای گنــدم، تریتیکالــه و چــاودار بــه طــور غالــب شــامل آرابینـوزایلانهـا مـیباشـند. آرابینـوزایلانهـا موجـب افـزایش ویسکوزیته محتویات دستگاه گوارش شده و قابلیت بهره وری از مـواد مغذی را کاهش می دهند.
آنیسون، همبستگی منفی بالایی را بین انرژی قابل متابولیسم ظاهری ارقام گندم و سـطح پلـی سـاکاریدهای غیر نشاسته ای محلول در آب آنها نشان داد. با افزودن مکمـل هـای آنزیمی حاوی زایلاناز به جیره مصرفی جوجههای گوشتی، ویسـکوزیته محتویات دستگاه گوارش کاهش یافته و قابلیـت هضـم مـواد مغـذی (نشاسته، پروتئین و چربی) و انرژی قابل متابولیسم افزایش مییابد.
افزودن آنزیم به جیره حیوانات تک معده ای
در سالهای اخیر افزودن مکملهای آنزیمی به جیره حیوانـات تک معدهای مثل طیور گسترش یافتـه اسـت بـه طـوری کـه بـرآورد میشود حدود ۶۵ درصـد جیـرههـای مـورد اسـتفاده در تغذیـه طیـور، حاوی آنزیم هستند. تحقیق حاضر برای تعیین اثر مکمل آنزیمی زایلاناز-بتاگلوکاناز بر میزان انرژی قابل متابولیسم ظاهری ذرت، گندم و تریتیکاله بـه روش جمع آوری کل مدفوع و اسـتفاده از نشـانگر اکسـید کـرم در جیـره و مدفوع در جوجههای گوشتی انجام شد.
آزمایش
این مطالعه با استفاده از ۱۲۰ قطعه جوجه گوشتی نر در سن ۲۳-۲۰ روزگی به منظور بررسی اثر مکمل آنزیمی زایلاناز-بتاگلوکاناز بر میـزان انـرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت ذرت، گندم و تریتیکاله در جوجه های گوشتی و مقایسه دو روش جمع آوری کل مـدفوع و یـا اسـتفاده از نشانگر در جیره و مدفوع انجام شد. میزان انرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت ذرت، گنـدم و تریتیکالـه بـه ترتیـب ۹۰ ±۳۴۸۰ ۶۱± ۳۲۶۳و ۵۴ ±۳۲۶۰ کیلوکالری در کیلوگرم ماده خشک به دست آمد.
افزودن مکمل آنزیمی زایلاناز-بتاگلوکاناز باعث افزایش معنـیدار (۰/۰۵>p) انـرژی قابل متابولیسم گندم و تریتیکاله به ترتیب به میزان ۴/۸۲ و ۴/۷۸درصد شد. روش جمع آوری کل مدفوع و یا استفاده از نشانگر بر میـزان انـرژی قابـل متابولیسم اثر معنی دار داشت (۰/۰۵>p). نتایج این بررسی نشان داد که تریتیکاله دارای انرژی قابل متابولیسم ظاهری معـادل گنـدم بـوده و اسـتفاده از مکمل های آنزیمی باعث بهبود بهرهوری از انرژی گندم و تریتیکاله در جوجه های گوشتی می شود.
بر ای مطالعه کامل کلیک کنید.